terug

DOORZOEK DE COLLECTIE

geavanceerd zoeken

Titel

Nachtbanket met triktrakspelend gezelschap en maskerade

Categorie
Schilderijen

Schilder
Willem Anthonis / Anthonissone (voor 1619 - na 1628)
Willem Anthonis of Anthonissone werd in de Bourgogne geboren. Hij week uit naar Antwerpen waar hij in 1619 als poorter werd ingeschreven. In 1627 nam hij Abraham Willemsens als leerjongen aan, die later een begenadigd schilder werd. (Bénézit, dl. 1, p. 360)

Materiaal en techniek
olie op paneel

Beschrijving
Een nachtelijk interieur, rijkelijk gedecoreerd met goudleder ('leren') en daarboven schilderijen ('boven de leren'). Links zit een fijn uitgedost gezelschap drinkend, rokend en triktrakspelend rond de tafel bij het haardvuur. Hun gezellige samenzijn wordt echter bruusk verstoord door een gemaskerd en muziekmakend gezelschap dat van rechts met de deur in huis komt vallen. De hond blaft tegen hen op en men heeft de indruk dat met de koude buitenlucht ook iets onheilspellends de kamer binnenkomt. Die indruk is terecht want de figuren zijn verwant met die uit de Commedia dell'Arte, toneelspelende straatgezelschappen met een slechte reputatie. Uit eigentijdse teksten en uit opschriften bij prenten blijkt dat de maskers en het nachtelijke duister beide dienen om ondeugden te verbergen, zoals dronkenschap (de zwarte meid links heeft net een drankkruik aangevoerd); roken ('toebak' drinken zoals de dame links die een pijp aansteekt met een kaars); onkuisheid (het minnekozende paar in het midden achteraan en het schouwstuk met de 'Badende Susanna begluurd door de ouderlingen') en ten slotte het spel dat tot schulden en moreel verderf leidt (het triktrakspel aan de tafel links).

Signatuur
gesigneerd en gedateerd (bovenaan, rechts): WA 1628

Datum
1628

Plaats vervaardiging
Antwerpen, België

Thema
Triktrakspel

Afmetingen
dagmaat: 49,5 × 93,5 cm  

Tentoonstellingen
De kunst van het spel. 75 jaar Nationale Loterij, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel, 2009-2010
In de ban van het spel. 70 jaar Nationale Loterij, Paleis voor Schone Kunsten, Brussel, 2004
Art Nocturne Knocke 2014, CC Scharpoord, Knokke-Heist, 2014
 
Bibliografie
Annemie Buffels (algemene leiding), In de ban van het spel, Loterijen in Europa, Nationale Loterij, 2004, p. 40
Joost Vander Auwera, in De kunst van het spel (Annemie Buffels, algemene leiding), 75 jaar Nationale Loterij, Nationale Loterij - Mercatorfonds, 2009, p. 134-137
Joost De Geest, in Openbaar Kunstbezit Vlaanderen, De collectie van de Nationale Loterij, Openbaar kunstbezit in Vlaanderen, 2015
 
Nationale Loterij
Belliardstraat 25-33
1040 Brussel